Truyện ngụ ngôn: Mèo có bắt chuột?

Mèo có bắt chuột?

Ngày xưa có một vị quan được giao nhiệm vụ trông coi kho lương thực cho nhà vua. Quan coi kho lương rất mẫn cán và thanh liêm. Hơn mười năm nhận nhiệm vụ ông không hề nhũng lạm dù chỉ là một hạt thóc lép trong kho. Nhưng không may đến một năm nọ, không hiểu sao lũ chuột lại sinh sản bùng phát rất nhiều. Kết quả là dù vị quan đã rất cố gắng gìn giữ, kho lương thực của nhà vua cứ bị hao hụt mỗi ngày.


Nghe lời thuộc hạ vị quan nuôi hơn hai mươi con mèo đem thả vào kho. Lúc đầu kết quả khá khả quan. Lượng lương thực thất thoát mỗi ngày đã giảm hơn một nửa. Ông quyết định nuôi thêm hai mươi con mèo nữa. Nhưng cũng thật bất ngờ, không hiểu sao lượng lương thực hao hụt mỗi ngày lần này không hề giảm sút mà lại có chiều hướng muốn tăng lên!

Vị quan vô cùng lo lắng vì sắp đến kỳ hạn quan khâm sai đại thần đến kiểm tra kho lương. Tình trạng mất mát lương thực kiểu này nếu cứ tiếp diễn chắc chắn ông sẽ không giữ được cái đầu trên cổ. Vị quan liền treo bảng trước cổng cần mua mèo quí gấp để trừng trị lũ chuột trong kho.

Vừa treo bảng buổi sáng thì buổi trưa đã có một lão đạo sĩ đến gỡ bảng và xin vào yết kiến. Viên quan coi kho mừng lắm liền mời vào. Lão đạo sĩ chào vị quan xong liền hỏi:

- Thượng quan cần mua mèo quí để làm gì?

- Ta cần mua mèo quí để bắt chuột.

- Thượng quan lầm rồi. Bắt chuột hay không không phải là do mèo quí hay không quí. Ông bà ta đã có câu “mèo nhỏ bắt chuột con” là muốn nói đến ý đó. Loài mèo từ thuở xa xưa con nào cũng biết bắt chuột. Nhưng từ khi ở chung với loài người. Nhiều con mèo đã nhiểm tật xấu từ chủ nuôi như ăn vụng, hoặc tệ hơn là móc nối với loài chuột để hưởng lợi cho mình!

- Có loại mèo biết móc nối với chuột ư? Ta chưa từng nghe!

- Thượng quan có đọc nhiều sách không?

- Từ nhỏ tứ thư ngũ kinh ta đều thuộc làu cả.

- Thượng quan có thường đọc sử, đọc thơ không? Có xem tranh nhiều không?

- Đạo sĩ khinh thường ta quá. Ta đã đọc trọn bộ Sử Ký của Tư Mã Thiên, thơ của thi tiên Lý Bạch bài nào ta cũng thuộc, tranh của Tô Đông Pha hầu hết ta cũng đã từng xem qua…

- Thượng quan tỏ ra rất am hiểu văn hóa và học thuật của … nước ngoài! Lão chỉ xin thượng quan đến làng tranh Đông Hồ của nước ta để tìm mua bức tranh Đám cưới chuột về xem. Lúc ấy thượng quan sẽ hiểu ngài cần phải làm gì...

Nói xong lão đạo sĩ liền cười ngất và biến mất. Viên quan coi kho bỗng giật mình, toàn thân mồ hôi ướt đẫm. Ông liền vội sai thuộc hạ đến làng tranh Đông Hồ gấp. Khi bức tranh Đám cưới chuột được trình lên, nhìn lũ chuột dâng quà cho mèo trong tranh viên quan hoàn toàn tỉnh ngộ.

Cuối cùng qua điều tra viên quan coi kho cũng đã phát hiện được có hai trong hai mươi con mèo nuôi tăng cường lần sau, đã dung dưỡng cho họ hàng nhà chuột và giúp cho lũ chuột có điều kiện ăn xén ăn bớt lương thực trong kho. Trị tội hai mươi con mèo này xong nạn chuột trong kho từ đó xem như mất hẳn.

Sau này viên quan đã rút ra một kinh nghiệm quí báu để truyền lại cho các quan coi kho thế hệ sau: Không cần có mèo quí mới bắt được chuột và không phải con mèo nào cũng có sở thích bắt chuột!

(Tạp chí Sông Hương Xuân Tân Mão năm 2011)

Thanh Trắc Nguyễn Văn